تعریف معلولیت موضوعی پیچیده و در حال تحول است. اصطلاح “معلولیت” طیف گسترده و درجه ای از شرایط را در بر می گیرد.
معلولیت چیست؟
معلولیت ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشد، در اثر تصادف ایجاد شده باشد و یا در طول زمان در اثر بیماری شکل بگیرد. فرد کم‌توان، ناتوان یا فرد معلول به کسی گفته می‌شود که بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توأم، اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآمدی عمومی وی ایجاد گردد، به‌طوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی شود.
انواع معلولیت
انواع مختلفی از ناتوانی ها مانند بیماری های فکری، جسمی، حسی و روانی وجود دارد:
- ناتوانی ذهنی: مشخصه ی ناتوانی ذهنی فردی است که ضریب هوشی زیر 70 دارد، در صورتی که ضریب هوشی متوسط یک فرد سالم 100 است و همچنین مشکلات قابل توجهی در زندگی روزمره مانند مراقبت از خود، ایمنی، ارتباطات و اجتماعی شدن دارد. افراد دارای ناتوانی ذهنی ممکن است اطلاعات را آهسته تر پردازش کنند، مهارت های ارتباطی و زندگی روزمره را سخت تر کنند و همچنین با مفاهیم انتزاعی مانند پول و زمان ارتباط برقرار نکنند.
- ناتوانی جسمی: ناتوانی های جسمی ممکن است به طور موقت یا دائم بر عملکرد جسمی و حرکتی فرد تأثیر بگذارد. علل مختلفی برای ناتوانی های جسمی وجود دارد، اما شایع ترین آنها می تواند شامل اختلالات ارثی یا ژنتیکی، بیماری های جدی و آسیب باشد.
- بیماری روانی: بیماری روانی یک اصطلاح کلی است که به گروهی از بیماری ها اطلاق می شود که به طور قابل توجهی بر احساس، تفکر، رفتار و تعامل فرد با افراد دیگر تأثیر می گذارد. بیماری های روانی می تواند برای کسانی که آن را تجربه می کنند و همچنین خانواده و دوستان آنها بسیار سخت و ناتوان کننده باشد.
- ناتوانی حسی: ناتوانی حسی، ناتوانی حواس پنج گانه ست. از آنجایی که 95 درصد از اطلاعات دنیای اطراف ما از بینایی و شنوایی ما می آید، ناتوانی حسی می تواند بر نحوه جمع آوری اطلاعات از دنیای اطراف تأثیر بگذارد و برقراری ارتباط با دیگران را دچار اختلال کند.
چگونه فیزیوتراپی می تواند به افراد دارای معلولیت کمک کند؟
فیزیوتراپی می تواند به ارزیابی، درمان و پیشگیری از طیف وسیعی از شرایط سلامتی و اختلالات حرکتی کمک کند. فیزیوتراپیست ها با افراد در هر سنی که برای بهبود قدرت، حرکت و انعطاف پذیری خود نیاز به حمایت دارند، کار می کنند تا بتوانند به اهداف خود برسند.
این که فیزیوتراپی فقط برای افرادی که پس از یک بیماری یا یک آسیب بدنی بهبود می یابند، مفید است می تواند یک تصور غلط رایج شده باشد. مراقبت از فرد دارای معلولیت جسمی یک مسئولیت چالش برانگیز است، به خصوص اگر مراقبان و خانواده ها فاقد تخصص و تجربه لازم باشند. مراجعه به فیزیوتراپیست نه تنها توانبخشی مددجو را تسریع می کند، بلکه به خانواده نیز در کسب دانش کافی و درک بهتر وضعیت کمک می کند. بیایید به روش های مختلفی که فیزیوتراپیست ها در حمایت و بهبود کیفیت زندگی عزیزان شما کمک می کنند نگاهی بیندازیم.
فیزیوتراپی برای حمایت از افراد دارای معلولیت که علاقه مند به شرکت در فعالیت های فیزیکی روزانه هستند نیز ایده آل است. برای مثال، افرادی که مبتلا به اوتیسم یا ناتوانی های روانی اجتماعی یا ذهنی حرکتی هستند، می توانند از فیزیوتراپی بهره مند شوند. فیزیوتراپیست ها می توانند به کودک مبتلا به اوتیسم برای دوچرخه‌سواری کمک کنند و تأثیرات مثبتی بر توانایی او در معاشرت با دیگران، دوست‌یابی و حتی انجام تمرین‌های ورزشی سالم بگذارند.
نقش فیزیوتراپیست در کمک به افراد دارای معلولیت
یک فرد دارای معلولیت ممکن است نیازهای منحصر به فردی در مورد تحرک خود داشته باشد. معلولیت ها انواع گوناگونی دارند و با توجه به نوع آن ها روش های مختلف فیزیوتراپی تجویز می گردد. یک فیزیوتراپیست می تواند تا حد زیادی به فرد با مشکلات حرکتی و درد مرتبط با ناتوانی های خود از طریق موارد زیر کمک کند:
- بهبود وضعیت بدن
هیچ چیز موثرتر از فیزیوتراپی در اصلاح و تعادل وضعیت بدن نیست. کمردرد، اختلال در عملکرد ستون فقرات و انحطاط مفاصل همگی از پیامدهای وضعیت نامناسب بدن هستند. فیزیوتراپیست ها درمان عملی را با تمرینات ترکیب می کنند تا به رهاسازی عضلات کوتاه و سفت کمک کنند و همچنین عضلات حمایت کننده از ستون فقرات را تقویت می کنند تا باعث هم ترازی بدن شوند. - بازیابی تعادل و قدرت
فیزیوتراپیست ها می توانند علل مشکلات تعادلی و یا عصبی فرد معلول را تشخیص داده و به درمان آن کمک کنند. آنها برخی تمرینات بدنی و تکنیک های حرکتی فعال را به فرد کم توان آموزش می دهند تا تعادل و قدرت بدنی وی را بهبود بخشند. - رشد مهارت های حرکتی
اگر یک فرد معلول در مهارت های حرکتی کند عمل کند، فیزیوتراپی یک گزینه عالی برای درمان و کنترل است. این تأخیرهای حرکتی می تواند به دلیل شرایط مادرزادی مانند فلج مغزی، ناتوانی رشدی یا دیستروفی عضلانی باشد. همچنین بزرگسالان نیز ممکن است این اختلالات را به دلیل اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس یا سکته مغزی داشته باشند. - مدیریت مشکلات اسکلتی عضلانی
مشکلات اسکلتی عضلانی می تواند تقریباً هر قسمت از بدن از جمله کمر، گردن، بازوها، دست ها و پاها را درگیر کند. سندرم تونل کارپال، آرتریت و سیاتیک چند نمونه از این مشکلات هستند. بلند کردن نامناسب اجسام سنگین، فشار مکرر، آسیب دیدگی یا آسیب‌های دیگر همگی می‌توانند به این مشکلات دامن بزند.
شروع فیزیوتراپی برای یک فرد ناتوان یا کم توان ذهنی- حرکتی که امکان رشد و بهبود وضعیت را دارد بسیار حائز اهمیت است.
چه کسانی با چه شرایطی به فیزیوتراپیست مراجعه میکنند؟
یک فیزیوتراپیست با فرد ناتوان همکاری می‌کند تا برنامه‌ای ایجاد کند که تا حد ممکن توانایی عملکردی و تحرک فرد را بازگرداند. مراجعین در هر سنی با اختلالات حرکتی و عملکردی ناشی از شرایط زیر می توانند از تخصص فیزیوتراپیست بهره مند شوند:
- ناتوانی جسمی یا ذهنی
- صدمات
- کهولت سن
- مسائل مربوط به وزن
- بیماری
روش های درمانی توسط فیزیوتراپیست شامل موارد زیر است:
- توانبخشی بدنی با استفاده از ورزش
- درمان دستی و ماساژ
- دستگاه های تحریک کننده یا فناوری های کمکی
- آموزش بیمار
حمایت ازمعلولین می تواند تفاوت قابل توجهی در زندگی افراد دارای معلولیت ایجاد کند و به آنها کمک کند تا به طور مستقل و ایمن در خانه های خود زندگی کنند. به عبارت دیگر، فیزیوتراپیست ها با کمک به افراد کم توان یا ناتوان باعث بهبود وضعیت حرکتی، کنترل درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری می شوند و به بیمار در هر سنی کمک می کنند احساس بهتری داشته باشند و زندگی سالم تر را تجربه کند.
فیزیوتراپی مانا آماده ی ارائه بهترین خدمات در زمینه های ناتوانی های جسمی حرکتی می باشد.